Deelprogramma’s
‘Hoe meer cijfertjes, hoe meer dat de waarheid líjkt te zijn’

Danny Boers is adviseur Strategisch Asset Management bij de gemeente Leiden. Hij is daarnaast betrokken bij de Kopgroep Beheer: tien gemeenten die het initiatief namen om het Lab Belevingsgestuurd Beheer onder de aandacht te brengen bij Fonds Fysieke Leefomgeving.

Het fonds draagt sinds 2022 jaarlijks € 50.000 bij en de Kopgroep Beheer € 100.000. Het project loopt zes jaar en elke 2 jaar wordt de financiering opnieuw bekeken. Een andere kijk op beheer, dat is wat de gemeenten in de kopgroep gemeen hebben.

Beleving bepaalt tevredenheid
Danny: “De buitenruimte beheren, dat doe je voor de inwoners. Zij beleven de ruimte op een bepaalde manier en dat bepaalt hoe tevreden ze erover zijn. Denk aan netter maaien, minder snoeien, sneller graffiti verwijderen, vaker aanwezig zijn in de publieke ruimte.”

In de afgelopen jaren is het gemeentelijk beheer en de beleving van het resultaat verder uit elkaar komen te liggen.

Danny: “Stel, een gemeente wil inzicht krijgen in de hoeveelheid zwerfvuil in het stedelijk water. Traditioneel worden dan de technische en beeldkwaliteitsnormen van CROW ingezet, wat een bepaald beeld geeft. Maar bevraag je inwoners via een stadsbrede enquête, dan tekent zich een andere werkelijkheid af.”

Beleving is een kwalitatieve term en daarmee moeilijk te definiëren en te meten. We zijn enerzijds heel goed in efficiënte contractvorming en uitvoering. Tegelijkertijd weten we niet goed waar we moeten bijsturen als we de tevredenheid van inwoners in relatie tot de openbare ruimte willen verbeteren.

Danny: “De beleving van inwoners is daarom voor beheerders van de openbare ruimte de basis – of zou dat moeten zijn. Maar in assetmanagement is de trend dat beheerders heel veel en steeds meer digitale data genereren. Gegevens waarvan we voetstoots aannemen dat het beheer van de assets daarmee de juiste richting krijgt. Hoe meer cijfertjes, hoe meer dat de waarheid lijkt te zijn. Maar is dat wel zo?”

In 2024 geeft Fonds Fysieke Leefomgeving maandelijks een deelprogramma een podium. In mei is dat Proces Assetmanagement. In het document onderaan de pagina kunt u alle twaalf de thema’s bekijken.

In het laboratorium
Het Lab Belevingsgestuurd Beheer is in feite een tegenbeweging, een reactie op de vele kwantitatieve data die er gegenereerd worden. Het lab doet praktisch en theoretisch onderzoek naar de invloed van beheer op de mate van tevredenheid van inwoners over de openbare ruimte. Het initiatief komt van de Kopgroep Beheer en wordt uitgevoerd door zeven gemeenten, Wageningen University & Research, Rijksuniversiteit Groningen en CROW.

Danny: “Het is een interessant onontgonnen onderzoeksgebied. Er is nauwelijks methodiek over tevredenheidsmeting in de openbare ruimte. Tegelijkertijd moet het traditionele denken over beheer op de schop. Het steeds verder uitwerken van steeds nauwkeuriger meetmethoden is een heilloze weg. Het draagt niet meer bij aan de werkelijke doelstellingen van beheer. De vraag is wat daar dan voor in de plaats moet komen, en hoe je beleving kunt meten. Exact dat is wat we in het Lab Belevingsgestuurd Beheer onderzoeken.”

De Kopgroep Beheer is sinds 2016 een samenwerkingsverband van tien gemeenten. Zij vragen aandacht voor de veranderende rol van beheerders van de openbare ruimte.
De kopgroep wil met concrete acties de positie van het beheer bij ruimtelijke transformatieopgaven versterken. Een van de initiatieven is het Laboratorium Belevingsgestuurd Beheer. Elke gemeente geeft een eigen invulling aan het meten van beleving en heeft bovendien een andere definitie van beleving. Om daar verandering in te brengen en het systematisch op te pakken, kwam de kopgroep met het idee voor een laboratorium.

Groen en veiligheid
Momenteel werkt het lab aan een theoretisch kader. Een literatuurstudie, interviews met inwoners in de zeven gemeenten en gesprekken met assetmanagers hebben een beeld opgeleverd van de belangrijkste thema’s: groen en veiligheid.

Danny: “Daar gaan we de komende jaar verder aan werken. Het is de bedoeling dat alle inspanningen over drie jaar een methode hebben opgeleverd waarmee gemeenten praktisch aan de slag kunnen, net zoals nu met de technische en beeldkwaliteitsnormen van CROW.”

Meer bekendheid voor het fonds
“In het lab wordt langere tijd onderzoek gedaan op onbekend terrein. Van het resultaat kan heel Nederland profiteren. Zo goed dat er een partij bestaat die daar financieel aan bijdraagt. Van mij mag het fonds daarom nog meer bekendheid krijgen. Zelf was ik twintig jaar geleden bestekschrijver. Het enige wat ik mij herinner van het fonds, toen nog FCK-CT, is de keuze-optie in het scherm om al dan niet bij te dragen aan collectieve kennis. Fonds Fysieke Leefomgeving heeft inmiddels met een nieuwe naam en de website mooie stappen gezet. Het zou van mij nog beter zichtbaar mogen worden wat er met het geld gebeurt, wat kan leiden tot nog meer bijdragen.”