Deelprogramma’s
‘We gaan altijd voor het persoonlijke gesprek’

Ruim anderhalf jaar geleden nam programmamanager Coen van Haasteren het voortouw om Fonds Fysieke Leefomgeving te voorzien van deelprogramma’s. Vandaag publiceert het fonds het resultaat. Twaalf thema’s staan uitgebreid beschreven, van ‘duurzaam groen’ tot ‘klimaatneutraal en circulair bouwen’, en van ‘werk en veiligheid’ tot ‘bouwprocesmanagement’. Waarom is dat nodig? En wat brengen de deelprogramma’s? Coen praat ons bij.

Elk deelprogramma geeft de beleidsopgaven weer en de relevantie daarvan voor het fonds. Ook de doelgroepen, hun kennisvragen, en het kennislandschap zijn in kaart gebracht. Daarmee ontstaat een scherp beeld van de kennisintensieve omgeving: kennisinstellingen, hun samenwerkingspartners en financiers.

Coen: “Als auteur en procesinrichter ben ik vanaf 2022 aan de slag gegaan. De inhoud is tot stand gekomen in samenwerking met collectieve kennisinstellingen zoals CROW, COB en Stichting Rioned. Binnen de Programmaraad van het fonds is de thematische toetsing verzorgd en tot slot is het bestand geredigeerd en opgemaakt. In maart 2024 heeft de raad het document vastgesteld.”

Actief naar de kennisintensieve omgeving toe
Tot 2022 behandelde het fonds vooral voorstellen voor projecten door daar middelen aan toe te wijzen. Die aanbodgestuurde werkwijze is nu vervangen door een meer vraaggestuurde aanpak. De kennisvraag staat centraal. Als programmamanager voert Coen de gesprekken over projectvoorstellen. De beschrijving van de deelprogramma’s helpt hem om actief in gesprek te gaan met de kennisintensieve omgeving. 

Dat moet leiden tot een samenhangend werkprogramma voor de komende jaren. ‘Samenhang’ is het sleutelwoord. Want de enorme transitie- en vervangingsopgave waar Nederland voor gesteld staat, vraagt om de juiste kennis over de juiste thema’s op het juiste moment. 

Coen: “Maak je deel uit van een partij met een collectieve missie, schroom dan niet om contact op te nemen. Een tip daarbij: het fonds gaat nu uit van de vraag naar kennis. Dus klop vooral bij mij aan voor een gesprek over aansluiting bij of commitment aan een gezamenlijke maatschappelijke opgave, en niet om alleen een financiële bijdrage.

In 2022 publiceerde Fonds Fysieke Leefomgeving het koersdocument. Dat beschrijft de koers van het fonds op basis van maatschappelijke opgaven en thema’s, maar blijft daarbij op hoofdlijnen. Het beperkt zich tot de ‘wat is nodig-vraag’, de ontwikkelrichting en de prioriteiten. Het was altijd de bedoeling de koers verder uit te werken in subvragen, onderbouwd met de relevantie voor doelgroepen, met doelen en met prioriteiten. Met de publicatie van twaalf deelprogramma’s is dat ‘tactische gat’ nu gevuld.

Deelprogramma’s helpen mij met het gesprek, en het helpt het fonds bij de toetsing van projectvoorstellen. Wie een project voor collectieve kennisontwikkeling indient, komt zo te weten of het project in aanmerking komt voor financiering. Elk deelprogramma heeft vier onderdelen. Volgordelijk werken die als een trechter die bepaalt of het fonds een bijdrage levert.”

Toetsing: geen harde ja of nee
Coen: “Toetsing is nodig. Zo zwart op wit kan dat streng overkomen. Maar het fonds wil impact maken, en dus de middelen investeren in kennisvragen en producten die de sector aantoonbaar helpen om doelen te bereiken. De toetsing is geen kwestie van een checklist die een hard ja of nee oplevert. Het gaat altijd in gesprek met de indiener. Deelprogramma’s geven de kaders waarbinnen het fonds meent maximale impact te kunnen hebben. Dat helpt om met de indiener mee te denken in mogelijkheden.”

In 2024 geeft Fonds Fysieke Leefomgeving maandelijks een deelprogramma een podium. In april zetten we de publicatie van alle deelprogramma's in de schijnwerpers. U kunt het document met de twaalf thema's onderaan de pagina downloaden.

Neem bijvoorbeeld het deelprogramma Slimme wegen. Dat is de uitwerking van een enorm brede en veelzijdige maatschappelijke opgave die smart mobility heet. In dit deelprogramma kiest het fonds voor focus op inrichtingsaspecten en uitwisselingstandaarden die verkeer en vervoer slimmer maken. En in het deelprogramma Assetinformatie blijkt dat nieuwe dingen oppakken nu minder gewenst is vanwege de vele investeringen in de afgelopen 10 jaar. De nadruk moet daarom liggen op het breed en juist gebruik van wat er al is ontwikkeld.

Coen: “Dus als het fonds een keuze moet maken over een projectvoorstel, dan kunnen we op basis van het deelprogramma met argumenten komen om bij te dragen aan een project, of juist niet. We gaan altijd voor het persoonlijke gesprek met de indiener van een projectvoorstel. En blijven goed in gesprek om te bekijken wat wél kan als iets in eerste instantie niet helemaal goed lijkt te passen.”