‘Hoe maak je nú Nederland mooier?’

“We hebben dezelfde missie, Nederland mooier maken. Toch hadden we tot anderhalf jaar terug nog nooit van elkaar gehoord”, zegt Dafra van Engelen van APPM management consultants. Ze doelt op de samenwerking met Fonds Fysieke Leefomgeving en haar werkgever. Collega Sara Tijmensen en zij hielpen een koersdocument samen te stellen.

Sara: “Ton Hesselmans kwam ons online tegen. We vonden elkaar direct op de inhoud, want APPM is actief in hetzelfde domein als Fonds Fysieke Leefomgeving. We gingen dus algauw samen aan de slag. Ton vertelde dat het fonds net een koerswijziging had ingezet. De focus ligt op vraagstukken en maatschappelijke uitdagingen in de fysieke leefomgeving, die nu of in de nabije toekomst relevant zijn voor de doelgroepen. De strategie die het fonds volgt is er een van ‘tien jaar vooruitkijken en elke twee jaar bijsturen’. We hebben mede vorm gegeven aan die strategie door een koersdocument op te stellen. De daaruit volgende koers geeft richting aan de invulling van de deelprogramma’s en projecten van het fonds.”

Putten uit kennis van collega's
Dafra: “Aan ons de taak om onderzoek te doen naar de opgaven waar het fonds een belangrijke bijdrage in kan leveren. Wij hebben ervaring met ontwikkeling van beleid en strategie en combineren dit met inhoudelijke kennis van de opgaven zoals verstedelijking, mobiliteit, waterveiligheid, energietransitie en klimaatverandering. Deze combinatie is waardevol in een tijd waarin complexe vraagstukken in de fysieke omgeving onmogelijk los van elkaar zijn aan te pakken. Werken met APPM betekent dat je kunt putten uit de kennis van collega’s met ervaring in al deze aspecten van de fysieke leefomgeving. Over de kracht van collectieve kennis gesproken...”

Sara: “We zijn begonnen met een bureaustudie. Dan kom je eerst op de grote trends en demografische ontwikkelingen die invloed hebben op de fysieke leefomgeving zoals vergrijzing, gezondheid, klimaat, energietransitie en mobiliteit. Later hebben we dat verder gespecificeerd, bijvoorbeeld in wat die ontwikkelingen betekenen voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Je leest er alles over in hoofdstuk 2 van het koersdocument: richtinggevende trends en opgaven.”

Zorgvuldigheid boven snelheid
Dafra: “Vervolgens spraken we met de doelgroepen van het fonds, zoals gemeenten, provincies, waterschappen, het mkb en kennisinstituten. We bevroegen hen op de opgaven die zij op zich af zagen komen, en gingen in op hun kennisbehoefte. Dit hielp in het prioriteren van thema’s.”

Sara: “Vóór de zomer van 2021 lag er een eerste versie van het koersdocument. Bij de afstemming binnen het fonds ging zorgvuldigheid terecht boven snelheid. Wat mij nu een jaar later vooral opvalt, is dat de schaarste aan middelen, mensen en materialen zo veel urgenter is geworden. Verschillende ontwikkelingen in de wereld, waaronder corona en de oorlog in Oekraïne, zijn hier debet aan. En de ontwikkelingen gaan almaar sneller.”

Dafra: “Het kan daarom zomaar zijn dat de koers van het fonds veel eerder dan over twee jaar bijgesteld moet worden. Flexibiliteit inbouwen en keuzes maken is nodig. Neem elektrische auto’s. Als je nu een straat wilt inrichten en onderhouden, kun je rekening houden met de locatie van laadpalen. Maar moet je ook iets met afwatering bij piekbelasting, biodiversiteit, hittestress, veiligheid en verlichting, inclusie et cetera. Hoe moet je dat doen? Tegelijkertijd kan de opkomst van auto’s met zonnepanelen die we nu zien laadpalen overbodig maken. Alles lijkt even belangrijk, de opgaven zijn nauw verweven en de belangen soms tegenstrijdig.”

Van ‘hoe dan?’ naar ‘waarom dan?'
Sara: “We kunnen ons afvragen of collectieve kennisontwikkeling altijd ‘breed gedragen’ moet zijn. Die manier kost tijd. Wat we zien is dat de kennisbehoefte van de doelgroep van het fonds heel erg in het nu ligt. De achterban zegt: ‘help ons met kiezen, ik heb geen tijd om alles uit te zoeken, ik wil weten wat ik moet doen, hoe kom ik tot onderbouwde keuzes?’. Het is een begrijpelijke vraag om vlotte ontwikkeling van praktisch toepasbare kennis, die je eenvoudig kunt delen.”

Dafra: “Om hierbij aan te blijven sluiten, is het goed dat de Programmaraad van het fonds de verbinding met de achterban actief blijft versterken. Dáár leeft de kennisbehoefte. In de interviews kwam veel interesse in het fonds naar voren en om geholpen te worden.”

Sara: “Een andere aanbeveling is de samenstelling van de Programmaraad nog meer een afspiegeling te laten zijn van de achterban. Zoals het weer laten aansluiten van een waterschap, en vertegenwoordiging van de nieuwe generatie.”

Dafra: “We kijken met plezier terug op het werk aan het koersdocument. Het heeft de Programmaraad aangezet om van ‘hoe dan?’ naar ‘waarom dan?’ te gaan. De raad is meer een koersvaste eenheid geworden. Het koersdocument moet nu gaan leven en daarbij is er de noodzaak om de koers regelmatig tegen het licht te houden.”

Net als Fonds Fysieke Leefomgeving werkt APPM aan een mooier Nederland. Met passie, moed en visie werkt APPM aan de inrichting, ontwikkeling en herstructurering van stedelijk en landelijk gebied. Aan betere bereikbaarheid, infrastructurele en mobiliteitsprojecten, en een klimaatbestendig, waterrijk en duurzaam Nederland.