‘De vraag scherper krijgen, dat is mijn doel’

Op basis van de koers en wensen van Fonds Fysieke Leefomgeving gaat Coen van Haasteren in gesprek met collectieve kennisinstellingen om samen tot een werkprogramma te komen. Ook bewaakt hij het werkprogramma en de voortgang. Coen is ‘programmamanager namens hoofdaannemer CROW’ bij het fonds.

Wat houdt je functie in?
“Het fonds heeft CROW aangesteld als hoofdaannemer voor het werkprogramma. Namens de hoofdaannemer vertaal ik het koersdocument, waarin de visie en plannen van het fonds voor de komende jaren staan, naar thematische deelprogramma’s. Die dienen op hun beurt weer als toetsingskader voor eventueel te financieren projecten. Ik zoek vervolgens, in samenwerking met de collectieve kennisinstellingen, naar de juiste projecten om te financieren. Ik werk dus min of meer van groot en abstract naar klein en concreet. Omdat ik ook voor CROW werk, als een van de collectieve kennisinstellingen, heb ik twee petten op. En ik kom veel dezelfde mensen tegen. Die dubbele rol is soms best lastig.”

Hoe lang ben je al bij het fonds betrokken?
“Sinds 2000. In het verleden diende ik de jaarlijkse subsidieaanvraag in vanuit CROW. Ik verzamelde voorstellen voor te financieren projecten uit de CROW-organisatie. Die leverde ik als pakket in bij het fonds. In die tijd ontving het fonds ook separaat nog pakketten met subsidieaanvragen van andere kennisinstellingen die collectieve kennis ontwikkelen. Sinds 2015 is dat veranderd. CROW staat tussen het fonds en de collectieve kennisinstellingen, verzamelt als hoofdaannemer hun pakketten en biedt ze als compleet werkpakket aan het fonds aan. Dat vertaalt zich in mijn functie als ‘programmamanager namens hoofdaannemer CROW’. Ik stel het werkprogramma voor het fonds samen en bewaak het.”

Wat valt je op als je terugkijkt?
“Twintig jaar geleden kwamen vragen om collectieve kennis vooral uit verschillende aparte vakdisciplines. Dat resulteerde in technische publicaties over eisen en ontwerprichtlijnen, met collectieve afspraken tussen overheden en hun adviesbureaus en aannemers, met het doel om knelpunten weg te nemen. Die zijn er nu ook nog steeds, maar geleidelijk heb ik de wereld van het fonds zien veranderen en steeds complexer zien worden: samenhangende, urgente, maatschappelijke opgaven kun je niet alleen vanuit een vakdiscipline oplossen. Het vereist gemeenschappelijkheid en, bijvoorbeeld, integrale afwegingskaders.”

Waar komen we jou tegen bij het fonds?
“Wie een project voorstelt om door het fonds te laten financieren, heeft met mij contact over het werkprogramma en over het subsidieverzoek. De voorstellen leg ik voor aan Ineke Westerbroek, programmasecretaris van Fonds Fysieke Leefomgeving. De Programmaraad neemt het definitieve besluit, daarna bewaak ik de voortgang en het resultaat. Met deelprogramma’s werken is nieuw. In de afgelopen zes jaar heb ik het werkprogramma vormgegeven, samen met de kennisinstellingen. Naast CROW, zijn dat op dit moment  Stichting RIONED, NEN, COB en Managing Public Space.”

Hoe draagt jouw werk bij aan het succes?
“Het fonds wil impact hebben op de maatschappelijke opgaven van de primaire stakeholders: gemeenten, provincies, waterschappen. Nu en later. Het koersdocument van het fonds beschrijft de opgaven en geeft de richting die het fonds wil gaan. Ook geeft het hun prioriteiten aan. Het fonds werkt vraaggestuurd, zo is het bedoeld. Het was een bewuste breuk met de eerdere werkwijze, van toen het fonds nog Fonds Collectief Onderzoek (FCO), en later Fonds Collectieve Kennis Civiele – Techniek (FCK-CT) heette. Zo beoordeelde het FCO voornamelijk het aanbod van subsidieaanvragen.

Fonds Fysieke Leefomgeving werkt vanuit de vraag. Die ambitie wil het fonds sterk doorzetten om daarmee de impact van de toepassing van kennisproducten en -diensten te vergroten. Je kunt dat niet doen door af te wachten waar de kennisinstellingen mee gaan komen. Het vereist actieve inzet van het fonds, en die inzet is aan mij gedelegeerd. De vraag scherper krijgen, dat is mijn doel.”

Hoe kan het fonds groeien in de komende tijd?
“Het fonds vraagt om steeds meer samenwerking en afstemming tussen kennisinstellingen. Zo ontstaat een kennisinfrastructuur, een netwerk dat zich bijvoorbeeld uit in de opkomst van online-platforms en community’s. Ook het besef dat een collectief kennisproduct niet het einddoel moet zijn, maar het breed en juist gebruik ervan, wordt steeds prominenter in mijn werk. Dat is niet met grote schokken gegaan maar geleidelijk. Ook is de urgentie toegenomen en de roep om versnelling van kennisontwikkeling, versnelling van kansrijke innovaties naar de praktijk. Overheden hebben zoveel uitdagingen, die elkaar in steeds hoger tempo opvolgen.”

Welke ontwikkeling vind jij persoonlijk interessant?
“Ik geloof zelf sterk in de samenhangende kennisinfrastructuur, een georganiseerd netwerk van partijen. Allemaal hebben ze belang bij collectieve kennis, en ze committeren zich om met elkaar de vraag om kennis helder te krijgen en samen te werken aan een breed en juist gebruik ervan. De collectieve kennisinstellingen hebben daarin een essentiële, verbindende rol. Verbinding, commitment en samenhang gaan het fonds helpen om middelen zo effectief mogelijk in te zetten en de gewenste verbetering van de leefomgeving te bereiken.”

Waar ben je het meest trots op?
“Dat ik hieraan een wezenlijke bijdrage lever en mag blijven leveren. Ook denk ik aan de lange fijne samenwerking met Ton Hesselmans, de vorige programmasecretaris van het fonds. Graag zet ik die uiteraard voort met Ineke. En aan de samenwerking met de Programmaraad en de kennisinstellingen, die voor het fonds zo’n centrale rol spelen.” 

Wat doe je bij CROW nog meer naast het fonds?
“Bij CROW ben ik betrokken bij het Kennis Partnerschap Provincies (KPP). Het KPP is een initiatief van het Vakberaad Beheer & Bouw van de gezamenlijke provincies, waarin alle projecten samenkomen die ze binnen het vakgebied beheer en bouw oppakken. De provincies financieren vanuit het KPP ook een aantal projecten van het fonds. Het KPP wordt gefaciliteerd door CROW, waarbij de provincies en CROW nadrukkelijk optrekken als 'partners', met een gezamenlijke verantwoording voor de opzet, uitvoering en verantwoording van het programma. CROW voert ook het secretariaat van het KPP. Verder ben ik actief met het regisseren van de keuzes die CROW zelf maakt over de rol, positie en inzet op belangrijke thema’s zoals duurzaamheid, data, assetmanagement en ruimte.” 

Welke oproep zou je willen doen?
“Binnenkort publiceert Fonds Fysieke Leefomgeving het koersdocument. Maak je deel uit van een partij met een collectieve missie, schroom dan niet om contact op te nemen. Een tip daarbij: het fonds gaat uit van de vraag naar kennis. Dus klop vooral bij ons aan voor een gesprek over aansluiting bij of commitment aan een gezamenlijke maatschappelijke opgave, en niet om kennisaanbod te verkopen.”